ایدا جودکی
دیگری: ارایش مد و بهره کشی از زنان کتابی است درباره این که چگونه دارندگان ثروت صنعت مد و آرایش از ناآگاهی زنان بهره می برند تا فرآورده خود را بفروشند و پول کالایی به دست آورند ؟
معیارهای زیبایی در جامعه سرمایه داری چگونه تعیین می شود و چرا کارفرمایان، رسانه های گروهی، دولت، مدیران آموزشگاه ها، دانشگاه ها و کلیساها از رده ی پایین تا بالا، از « راز و رمز زنانه» هواداری می کنند و نقش زنان را به مسئولیت های خانوادگی محدود می سازند ؟
چگونه پیوستن زنان به نیروی کار، دید آنان را درباره خود و توان خود دگرگون ساخته و چگونه این پدیده در نگرش مردان درباره زنان تأثیرگذار بوده است؟
و همه ی این ها در رابطه با مناسبات میان سیستم سرمایه داری و ستم بر زنان چه می گویند ؟
ارایش مد و بهره کشی از زنان از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول با مقاله ای از «جوزف هنسن» در هفته نامه سوسیالیستی رزمنده در سال ۱۹۵۴ آغاز می شود که با شرحی کوتاه به افشاگری درباره ی صنعت آرایش پرداخته است. او معتقد است جامعه سرمایه داری با استفاده از رسانه ها و تبلیغات، زنان آمریکایی را به این باور رسانیده که زیبا بمانند و برای نگه داشتن خوشبختی هرگز آرایش را رها نکنند.
این مقاله مخالفت های بسیاری را دربرداشت، از جمله کسانی چون «لوییس منینگ» که معتقد بود هنسن در مقاله اش بیشتر به دنبال دست انداختن زنان بوده است تا ضربه زدن به شرکت های آرایشی.
بسیاری از دیگر مخالفان با پذیرش این نکته که تحت سلطه ی معیارهای سرمایه دارانه هستند، برای پیروی و الگوبرداری از آن معیارها ، به سه دلیل( به طور کلی) اشاره می کنند:
آرایش را نشانه ی تبعیض میان زنان ظبقه ی بورژوا وکارگر می دانند،
آرایش معیاری برای رقابت میان زنان جوان و پیر برای تصاحب شغل می باشد،
آرایش وسیله ای برای حفظ زندگی خانوادگی و درواقع ،حفظ شوهر است.
بخش دوم را گفت و گوهایی که در SWP (حزب کارگران سوسیالیست) به صورت مقاله چاپ شده اند، دربرگرفته است.
در مقاله ای دیگر«جین مورگان» آرایش را از اصول نیاز اقتصادی می داند که نیاز به زیبایی از آن ریشه می گیرد و آن را حقیقتی محض از زندگی معاصر برمی شمارد. او در نهایت یادآور می شود: تا هنگامی که مردم دنیا جویای بهبود آرایش باشند، خواه به دلیل اقتصادی یا زیبایی شناختی، زنان به هر ابزاری که برای برآوردن آن خواسته لازم باشد هر حقی را دارا هستند.
در مقابل، «ایولین رید» این نگرش محافظه کارانه را «بورژوازی شدن» می نامد که یکی از شکل های آن، آمادگی کارگران برای پذیرش دیدگاه ها و تبلیغات بورژوازی است که آن را واقعیتی علمی می پندارند و خود را با آن سازگار می کنند.
او همچنین به این نکته اشاره دارد که «زنان چیزی را که نمی خواهند ، می خواهند». این ناهمسازی ها بازتاب جامعه ای پر از تناقض های گوناگون است .
رید در ادامه به نقض افسانه هایی درباره ی نیاز زنان به آرایش برای جذب مردان و سکس می پردازد و آن ها را (افسانه ها) ابزاری برای سودجویان و سرمایه داران می داند.
او در نهایت اظهار می کند، زیبایی هیچ گونه همسانی با مد ندارد، بلکه با کار همسانی دارد و هر آنچه که زیباست با کار و دست کارگران آفریده شده است و باید این دروغ بزرگ بورژوازی که کار را با بهره کشی یکسان می داند، برانداخت.
بخش سوم کتاب نیز به موضوع و مبحث «خاستگاه خانواده و ستم بر زنان» پرداخته است. در ابتدا «مارجوری مک گوان»، مقاله ی اولین رید با عنوان «سکس و کار در جامعه ی بدوی» را بررسی می کند و آن را سطحی نگر و تجربه باور خوانده است.
در ادامه ایولین رید، پاسخ می دهد که «مارکسیست ها به چند سبب خواهان پرداختن به بحث پدرسالاری – مادرسالاری هستند: افسانه پردازی بورژوازی که می گوید جامعه ی طبقاتی از دیرینه ترین زمان می زیسته و به زندگی خود برای همیشه ادامه خواهد داد سدی است در برابر راه ما. ما درست خلاف آن را می گوییم: «جامعه ی طبقاتی تنها مرحله ی زودگذری از تاریخ بشری است، که در یک برهه ی تاریخی معین به دلیل های ویژه معینی پدید آمده و در برهه ی تاریخی دیگری به دلیل های ویژه ی دیگری از میان خواهد رفت.»( مقصودی : ۲۰۸ )
او درنهایت ، مردم شناسی را دانشی می داند برای وارد شدن به میدان مبارزه ی طبقاتی.
فهرست کتاب :
درباره ی نویسندگان
درباره ی کتاب
پیش گفتار :
نبرد ایدئولوژیکی امروزه ی سرمایه داری در برابر زنان / ماری آلیس واترز
۱
چند مقاله از هفته نامه ی رزمنده :
نیروهای آرایشی فرو افتاده ، به دنبال پوست کشی چهره / جک باستلو
لوازم آرایش و زنان / لوییز منینگ
آیا زیبایی چیزی ژرف تر از آرایش نیست ؟ / جک باستلو
زندگی همانگونه که در جهان امروز هست / F.J
آرایش و فشار اقتصادی / هلن بیکر
استانداردهای زیبایی طبقه حاکم / ای . پاتریک
باید بدانیم زنان چه می خواهند / سام استرن
۲
گفتگو در SWP :
نامه ای درباره ی مقاله ی باستلو / مارجوری مک گوان
دانستنی های بیشتر درباره ی لوازم آرایش / جین مورگان
مسئله زنان و روش مارکسیست ها / ایولین رید
بت واره آرایشی / جک باستلو
۳
بگو مگو درباره ی ریشه ستم به زنان
نامه ای درباره ی مقاله های ایولین رید / مارجوری مک گوان
خرده گیری از مقاله های ایولین رید درباره ی خانواده آغازین / مارجوری مک گوان
نامه ای به مارجوری مک گوان / فارل دابس
مردم شناسی مارکسیستی یا بورژوازی ؟ پاسخی به مارجوری مک گوان / ایولین رید
نام کتاب : آرایش ، مد و بهره کشی از زنان ( مسایل ، تحلیل ها و دیدگاه ها )
نویسندگان : جوزف هنسن ، ایولین رید و ماری آلیس واترز
ترجمه : افشنگ مقصودی
نشر گل آذین : تهران
این ترجمه اثری است از :
Joseph Hansen , Evelyn Reed , and Mary Alice Waters
Cosmetics Fashion and the Exploitation of Women
Pathfinder , New York .
First edition , 1986
Sixth printing , 2000