مریم رحمانی
دیگری: ازارجنسی در محیط های مختلف رخ می دهد و کمتر زنی است که دچار ان نشده باشد، البته که مردان به ویژه پسربچه ها هم ازان مصون نیستند. ازارجنسی ناشی از مناسبات نابرابر بین ادمهاست و این ازار در فضاهایی که نابرابری بیشتر می شود ممکن است تشدید شود. به عنوان مثال فضاهای درمان با توجه به قدرت پزشکان، رادیولوژیست ها و سونوگرافیست ها در این مکانها فضای مساعدی برای ازارجنسی علیه زنان هستند.
در این فرصت به تجربه زیسته خودم از مواجهه با ازارجنسی در محیط های درمانی می پردازم و امیدوارم وزارت بهداشت به این مساله توجه نشان دهد و دستورالعملی جهت حفاظت از زنان در محیط های درمانی ، چه زنان بیمار و چه کارکنان زن، اتخاذ کند.
به دلیل داشتن کیست پستان سالیانه و اکنون چندماه یک بار مجبور به انجام سونوگرافی هستم. تا امسال همیشه پیش یک سونوگرافیست می رفتم که مرد بود. که در مرکزی خصوصی نزدیک محل کارم ،کار می کرد. فاصله نزدیک و همین طور مهارتی که داشت باعث شد سالها به او مراجعه کنم . او با دقت بسیار بدون اندک حرکت غیرحرفه ای زیربغل و پستانها را چک می کرد. همان جا هم اطمینان خاطر می داد که مشکلی نیست اما بهتر است به پزشک مراجعه کنم و سونوگرافی را نیز سالیانه تکرار کنم . او بسیار محترمانه رفتار می کرد و هرگز لغزشی از رفتار حرفه ای نداشت. اما امسال دیگر او در مرکز نبود. از طرفی دیگر محل کارم هم عوض شد و ترجیح دادم به مرکز دیگری مراجعه کنم. بیمارستانی معروف که همیشه برای ماموگرافی هم به ان مراجعه می کنم. اولین چیزی که توی ذوقم زد این بود که دکتر اصلا دقت دکتر قبلی را نداشت. و به سرعت سونوگرافی را پایان داد. ثانیا بعد از انجام سونوگرافی ، ابتدا بازوی مرا لمس کرد و بعد پستانم را محکم فشار داد و پرسید که با این همه کیست درد نداری؟ جا خورده بودم. توقع چنین رفتاری را نداشتم. رفتم بیرون و به زنی که مسئول صدا کردن اسامی بود گفتم من از این آقا، ی خواهم شکایت کنم به کجا باید مراجعه کنم؟ گفت مدیریت ، بهرحال آن زمان مدیریت نبود و من فردا صبح زنگ زدم. مردی پاسخگو بود که اولش تعجب کرد و گفت فکر نمی کنم، تا حالا کسی از او شکایت نکرده است. گفتم من به- عنوان زنی ۴۲ ساله فرق معاینه به منظور سونوگرافی و غیر از ان را متوجه می شوم. سالهاست سونوگرافی داده ام و چنین رفتاری با من نشده است . و اگر شکایتی نشده دلیل بر عدم تخلف نیست، معمولا زنان یاد نگرفته اند که در چنین مواردی شکایت کنند. بهرحال از او انکار و از من اصرار تا گفت که در این مورد با او صحبت می کند.
سه ماه بعد برای سونوگرافی مجدد این بار به بیمارستان معروفی که متعلق به سازمان تامین اجتماعی است، مراجعه کردم. بازسونوگرافیست مرد بود ، برای انجام سونوگرافی دستش را روی بدنم قرار داد و در حین سونوگرافی رفتاری انجام داد که دلالتی سکسی داشت( حرکت زبان در دهان). این بار نیز به مترون مراجعه کردم که خوشبختانه زن بود و بدون چون و چرا گفت که مساله را به مدیریت اطلاع خواهد داد. از من پرسید به دکتر اعتراض نکردی؟ گفتم نه. اعتراض نکردن در لحظه بخشی ناشی از رفتار شوکه بودن ار رفتار است و بخشی هم این که در موقعیت فرودستی اگر اعتراض کنید، نمی دانید چه رفتاری با شما خواهد شد. در موقعیت های برابر نیز ما زنان گاهی از اعتراض در لحظه می هراسیم. البته این تذکر به جایی بود که از این به بعد هرگاه با موردی این چنینی روبرو شدم همان جا به پزشک مزبور اعتراض کنم.
زنان زیادی در بیمارستان به افرین منتظر سونوگرافی بودند، مانند من سونوگرافی پستان داشتند . بعد از انکه از اتاق بیرون امدم عصبانی بودم و اتفاقا اشنایی را نیز دیدم که منتظر سونوگرافی بود. از من در مورد دکتر پرسید و من داستان را تعریف کردم . گفت که از این که سونوگرافیست مرد است استرس داشته و حالا احساس بدتری دارد.. گفتم من خودم را جمع کردم دستش را برداشت. اخم که کردم بیشترخودش را جمع کرد. این رفتارهای ساده ما زنان در برخورد با ازارجنسی است، اما همیشه هم مثمرثمر نیست ان هم درموقعیت فرادستی و فرودستی.
سال اول دانشکده بودم که برای تیروئیدم به دکتر مراجعه کردم. دکتر فردی مسن بود، بعد از معاینه، مثلا برای اینکه بگوید موقع نشستن قوز نکن ، چند بار دستش را از گردن تا پشت من کشید. بعد از ان روز بارها جریان را مرور کردم که ایا این حرکت صرفا ناشی از مهربانی بود؟ اصلا لازم بود یا نه؟ لمس انواع مختلف دارد و گاه گیج کننده است و فرد نمی تواند تشخیص دهد که کدام لمس معطوف به منظور خاصی است.
سالهای ابتدایی انقلاب یکی از روش هایی که برای کنترل کردن مردان پزشک ابداع شده بود حضور زنی در زمان انجام سونوگرافی یا اکو بود. خوب به خاطر دارم که در زمانی که نیاز به اکو داشتم با وجود حضور زنی طی فرایند دکتر خودش را به بدن من چسباند. زن در فاصله ای دورتر ایستاده بود. همچنین به نظر می رسد حضور زنی که در سلسله مراتب پایین تر از پزشک محسوب می شود، کاری ساخته نیست. مهمترین راه برای کاهش آزارجنسی در محیط های درمانی، اموزش به کادر پزشکی، اطلاع رسانی در مورد حقوق بیماران زن و تصویب قانونی برای مصونیت زنان در محیط های پزشکی از ازارجنسی توسط وزارت بهداشت است. تا زنان در صورت آزاردیدن بتوانند شکایت کنند.
روایت کردن آزارهایی که برای ما زنان در محیط های مختلف رخ می دهد و شکست سکوت، نیز راهی است تا مسئولان چاره اندیشی کنند . البته راه حل ، اطلاع رسانی در مورد حقوق بیماران زن وراه های شکایت از کادر درمان متخلف هست. وقتی منشور حقوق بیماران زن در جایی قابل دید نصب شود، وقتی صدا وسیما به درستی در مورد انواع ازارجنسی در محیط های مختلف به زنان و مردان آگاهی دهدو از زنان بخواهند در صورت مشاهده تخلف مساله را اطلاع دهند به تدریج راه بر سواستفاده کنندگان بسته می شود. کاهش خشونت علیه زنان به ،اشکال مختلف، نیازمند اطلاع رسانی و وضع قانون مناسب است.