لیان بیهقی
دیگری: کتاب حقایقی درباره تجاوز جنسی نوشته مارک جی. کیلتسون با ترجمه ساسان ودیعه توسط انتشارات بهمن برنا در سال ۹۱ به بازار عرصه شده است. این کتاب کتابی کم قطر؛ اما بسیار آموزنده است که به زبانی ساده به تعریف و طبقه‌بندی انواع تجاوز و راه‌های کاهش آن در جامعه پرداخته است.
کتاب حاضر که مخاطبان آن بیشتر نوجوانان و جوانان‌اند، درصدد است تا به زبانی ساده، انواع تجاوز را برای مخاطب نوجوان تعریف کند و برای هر مورد راه‌هایی را برای پیشگیری ارائه دهد تا بدین‌وسیله فضایی امن‌تر در خانواده، مدارس، سازمان‌ها و کل جامعه ایجاد شود. با توجه به خلأ چنین کتاب‌هایی در ایران خواندن آن برای والدین و مددکاران اجتماعی همچنین نوجوانان بسیار رهگشاست.
کتاب حاضر برمبنای آمارهای کشور آمریکا و تعاریف قانونی تجاوز نگاشته شده و حاوی نکته‌های سودمندی دربارۀ ابعاد مختلف این مسئله و راهکارهای جلوگیری از آن است. در بخشی از کتاب نویسنده به نقش تغییر رویکردها به تجاوز توسط دولت و پلیس اشاره‌کرده و نشان داده چه میزان این تغییر رویکرد در کاهش تجاوز مفید واقع‌شده است. موضوعات مطرح‌شده در کتاب برای همگان مفید است ترجمه کتاب نیز روان است. تنها ایراد کتاب به صفحه‌آرایی و جدا کردن بخش‌ها از هم است که اگر به سایر مزایای کتاب توجه کنیم این نقص رنگ می‌بازد.
بامطالعه این کتاب می‌توان پی برد که با برخی اقدام‌ها تا چه میزان شاهد کاهش چشمگیر آمار تجاوز در آمریکا هستیم. اقدامات صورت گرفته در ایالات‌متحده می‌تواند سرمشقی برای جامعه ما باشد تا متخصصان، مشاوران و پژوهشگران بتوانند این اقدامات را با توجه به شرایط خاص فرهنگی ایران بومی کرده و خود محتوا و راهکارهای تازه‌ای را که با شرایط جامعه ایران منطبق باشد، بر آن بیفزایند.
کتاب حقایقی درباره تجاوز جنسی دارای این فصل‌هاست: جامعه و قربانیان تجاوز جنسی، رفتار خشونت‌بار جنسی، کودکان و تجاوز، تجاوز دوستانه، مواد مخدر، الکل و تجاوز، آموزش جامعه، تجاوز گروهی، کمک و حمایت، قانون و تجاوز، نقش مردان در تجاوز، جلوگیری از تجاوز: جلوگیری از کننده بودن، جلوگیری از تجاوز: واکنش‌پذیر بودن، تجاوز و مذهب، گزارش تجاوز در وسایل ارتباط‌جمعی، تجاوز در جنگ، آمارهای تجاوز، تجاوز در روابط دارای خشونت، ایجاد مناطق امن، سو استفاده جنسی در نهادها، انواع تجاوز، مزاحمت جنسی، کودکان و خشونت جنسی، لکه ننگ تجاوز، قربانیان تجاوز: افراد مؤنث، نام، وظیفه و آدرس اینترنتی مراکز کمک به قربانیان و پژوهشگران در امریکا.
کتاب حقایقی درباره تجاوز جنسی ضمن تفاوت گذاری بین تهاجم جنسی و تجاوز به عنف به تعریف انواع تجاوز، علل گزارش نکردن یا کم گزارش کردن آن و سرزنش قربانی پرداخته است.
در این کتاب تأثیر اجتماعی تجاوز در کنار اختلال‌های روانی حاصل از آن بررسی‌شده است. نویسنده که گروه هدفش در این کتاب نوجوانان هستند به بررسی راهبردهای پیشگیرانه برای کودکان نیز پرداخته است.
در این کتاب به‌درستی به تجاوز دوستانه، میزان شیوع آن در جامعه امریکا و عوامل مؤثر بر این شکل از تجاوز و راه‌های پیشگیری از آن اشاره‌شده است. تجاوز گروهی و همچنین آزار جنسی در محیط آموزشی مانند دانشگاه و راه‌های مقابله با آن نیز در این کتاب بررسی‌شده است. همچنین یک بخش به بحث آموزش جامعه برای کاهش تجاوز اختصاص‌یافته است. در این بخش نویسنده به تأثیر آموزش پلیس، برنامه‌های مؤثر در مدرسه و گروه‌های دیگر اشاره‌کرده است. یکی از ویژگی‌های خوب کتاب که خواندنش را برای نوجوانان مفید کرده سادگی محتوا و سؤال و جواب‌هایی است که نویسنده در هر بخش به زبان نوجوانان مطرح کرده.
به‌طور مثال دراین بخش ضمن اشاره به دلایل گزارش نکردن تجاوز به پلیس، رفتار مأموران پلیس در شیوه برخورد با قربانیان نقد شده است. در کنار آن در بخش عنوانی به اسم «آیا می‌دانید» وجود دارد که متناسب با مطالب آن آمار مربوط به آن نوشته‌شده است. مثلاً در همین بخش به آمار گزارش تجاوز به پلیس اشاره‌شده و سپس به آموزش‌هایی که پلیس برای برخورد مناسب با قربانیان نیاز دارند پرداخته است.
همچنین طی خوانش کتاب به‌عنوان «واقعیت یا خیال» برمی‌خوریم که متناسب با موضوع، افسانه یا کلیشه‌های موجود را مطرح کرده و سپس بر اساس شواهد واقعی اطلاعات درست در اختیار خواننده قرارگرفته است. به‌عنوان‌مثال در بخش واقعیت و خیال این قسمت این گزاره مطرح‌شده است: گزارش آنچه بر سرم آمده باعث می‌شود تا احساسم بدتر شود.
نویسنده در ادامه به واقعیت اشاره‌کرده است: بسیاری از قربانیان تجاوز پس از صحبت با پلیس احساس بهتری پیدا می‌کنند. گزارش جرم می‌تواند به شما کمک کند تا احساس قدرت فردی و کنترل خود را مجدداً به دست آورید. لذا کمتر احساس کنید که مورد آزار و تهاجم جنسی قرارگرفته‌اید. همچنین ممکن است احساس کنید که دارید کمک می‌کنید تا از تهاجمی مشابه به فردی دیگر جلوگیری به عمل آید.
در ادامه این بخش نویسنده برنامه‌های مؤثر در مدرسه برای کاهش تجاوز را تعریف کرده است. در بخش سؤال و جواب آمده است:
سؤال: وقتی مأموران پلیس در مدرسه حضور یافتند به ما گفتند که اگر مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتید، موضوع را به بزرگ‌سال مورد اعتماد خود بگویید. آیا می‌توانم به‌جای پلیس، موضوع را به معلمم بگویم؟
جواب: معلم شما طبق قانون موظف به گزارش کردن این قضیه است و این به آن معنا نیست که نباید به معلمتان اعتماد کنید. معلمی ممکن است درصورتی‌که به کمک نیاز دارید، بتواند به شما کمک کند.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«… متجاوزان قربانیان خود را به خاطر جذابیت جنسی انتخاب نمی‌کنند. تجاوز امری است در خصوص قدرت و نه شهوت. آمارها نشان می‌دهند که قربانیان تجاوز شامل دختران وزنان از تمام سنین هستند، چه افراد مسن و چه دختربچه...».
خواندن کتاب حقایقی درباره تجاوز برای همه مفید است.