مرضیه شکیبا
دیگری: علوم اجتماعی نشان می‌دهد که شکاف جنسیتی میان زنان و مردان خطر اعمال خشونت علیه زنان را افزایش می دهد. می توان گفت در جوامعی که در آنها «مردانگی» ارزش است، و بین توسعه انسانی و توسعه جنسیتی هنوز تعادلی برقرار نیست، خشونت علیه زنان و بروز انواع آن از جمله خشونت خانگی، رفتاری غیرمعمول و غیرمعقول تلقی نمی‌شود. خشونت خانگی و پیامدهای آن می تواند تا سالها باقی بماند و آسیب ناشی از آن حتی به نسل بعدی نیز منتقل شود. از همین رو توجه به این موضوع همیشه مد نظر فعالان زن بوده است. در خاورمیانه به گواهی آمار و البته مشاهدات عینی، خشونت خانگی قابل توجه است به ویژه در کشورهای درگیر جنگ. براساس آمار ۳۷درصد از زنان فلسطین مورد خشونت همسرانشان قرار دارند برای درک بهتر وضعیت زنان پای صحبت ملاک اروک فعال فلسطینی جنبش طالعات نشستیم . طالعات در زبان عربی به معنی بیرون آمدن است و جمع مونث است. بر خلاف حالتهای عمومی در زبان عربی که برای مردان لحاظ شده این لغت انحصارا در مورد زنان و زنان برخاسته است زنانی که ضرورت حضور خود را در عرصه های بیرونی جامعه درک کرده اند و به پا خاسته اند. زنان فلسطینی که از پیشروان مبارزه علیه استثمار و اشغال و مردسالاری بوده اند، با ظهور طالعات به حرکت های جنبشی خود نظمی بیشتر بخشیدن. شعاراین گروه نیز در پی آزادی زنان است: «وطن آزاد نخواهد بود مگر به آزادی زنان» با این رویکرد در واقع طالعات تلاش کرد تعریف دیگری از آزادسازی وطن ارائه دهد که در آن مبارزه زنان هم‌عرض با مبارزه ضد استعمار و اشغال است. بر خلاف آنچه سالها در جامعه عربی همچون الگویی همیشگی مردان را در الویت جامعه قرار می داد و زنان یا به رسمیت شناخته نمی شدند و یا در نهان و خفا بودند.
لطفا برای خوانندگان ما از انواع خشونت خانگی که در فلسطین وجود دارد ، بگویید؟
انواع متنوعی از خشونت خانگی در فلسطین برقرار است از خشونت شوهر نسبت به زن که به شکل سرزنش و سرکوفت ظاهر می‌شود گرفته تا خشونتی که پدر نسبت به فرزندان روا می‌دارد. در همه این موارد، مردمی که شاهد خشونت هستند هیچ تلاشی برای مداخله و پایان دادن به خشونت از خود بروز نمی‌دهند چرا که بر این باورند اینها همه مسائل داخلی یک خانواده است. دلیل دیگری که در ریشه شناسی اینگونه رفتارها می‌شود دید سلطه و قدرت بیشتر مرد بر زن است. همین قدرت مداری در روابط است که میبینم در عید فطر گذشته پدری به نام احمد مدهت، دخترش (آمِل) را تنها به این دلیل که با مادر خود (همسر سابق مرد) تماس تلفنی داشته به قتل می‌رساند. آمِل زمانی که به قتل رسید تنها ۱۰ سال داشت. و در همان مدت ۶ شکوائیه ثبت شده در اداره پلیس داشت و در تمام این ۶ شکوائیه، پلیس او را نزد پدرش پس فرستاد. چرا که قدرت مداری مرد در خانواه به موازات مردسالاری مانع از حق خواهی بقیه افراد جامعه می‌شود. به همین ترتیب نمی‌توان هیچ قانون حمایتگرانه ای در مقابل خشونت خانگی در قوانین رسمی کشور جست که قدرت مقابله و تنبیه مرد را در این موارد داشته باشد. در واقع پلیس و باقی نهادهای اجرایی قانون خود بازوی اجرایی خشونت خانگی در جامعه هستند.
خشونت خانگی چه اندازه در فلسطین رایج است؟
خشونت خانگی در غزه، فلسطین، و تمام مناطق تحت اشغال بسیار رایج و متداول است. شنیدن اخباری از این قبیل که حاکی از خشونت شوهر به زن و یا پدر نسبت به فرزندان است تقریبا به امری معمولی و همیشگی تبدیل شده است.
آیا گزارشات رسمی در مورد تعداد زنان خشونت دیده وجود دارد؟
گزارشات زیادی در این مورد به ثبت نرسیده اما غزه بیشترین درصد خشونت خانگی را داراست.
کمی در مورد جنبش طالعات برای ما بگویید و اینکه چگونه این ایده در فلسطین شکل گرفت؟
طالعات یک جنبش فمینیستی است به دنبال حقوق از بین رفته زنان است. همان طور که در لوگوی آنها می‌خوانیم “هیچ سرزمینی آزاد نخواهد بود تا وقتی زنانش آزاد نباشند” چرا که ما پیش از آنکه بخواهیم سرزمینمان را آزاد کنیم باید بتوانیم ذهن هایمان را آزاد کنیم. و انقیادی را که دچار آن شدیم در سلطه و سرکوب تفکر خودمان رهایی ببخشیم.
اشغال فلسطین آیا تاثیر ویژه ای روی زنان داشته است؟
تلاشی که برای در بند کشیدن شهروندان بیت المقدسی وجود دارد در مورد زنان نیز صادق است. با این تفاوت که در جامعه عربی، پلیس نسبت به امر خشونت در برخورد شهروندان با یکدیگر کاملا بی واکنش خود را نشان می دهد. و در این میان زنانی که بند کشیده میشوند آسیب بیشتری می بینند.
فعالیتهای زنان فلسطینی را در راه رسیدن به صلح چگونه ارزیابی می کنید؟
من در این مورد نگاه مثبتی دارم. زنان آگاهی بیشتری در جامعه ایجاد می کنند. به بلند تر شدن صدای آنها که شنیده نمی شود، کمک می کنند. در مورادی که تجاوزات و تعرض های جنسی گزارش شده، به احقاق حق آسیب دبدگان کمک می کنند و با اشراف بر بُعد قانونی و جامعه شناختی، در موارد تضعیف حق، وارد عمل می شوند. همه این ها مرا نسبت به فعالان زن و نوع فعالیت انها امیدوار و خوش بین می کند.
با تشکر از وقتی که در اختیار دیگری قرار دادید.