سارا صحرانورد فرد
خشونت خانگی علیه زنان، که آن را هر نوع آسیب جانی، فیزیکی، جنسی، روانی، اقتصادی و اجتماعی به زنان تعریف می‌کنند، در سراسر دنیا مشاهده می‌شود. کمتر زنی است که دست‌کم یکی از اشکال خشونت را تجربه نکرده باشد. آمار و ارقام نشان می‌دهد که حتی در کشورهای توسعه‌یافته غربی، البته نه به نسبت برابر با سایر کشورها، مسئله‌ای جدی به نام خشونت خانگی وجود دارد و نه تنها زنان در حوزه خصوصی از امنیت برخوردار نیستند، بلکه همواره تهدید اصلی را از همین حوزه دریافت می‌کنند.
تفاوتی که وجود دارد این است که در این جوامع خشونت خانگی شامل مصادیق کامل‌تری می‌شود (مثل تجاوز زناشویی)، آمارها دقیق‌تر و شفاف‌تر ارائه می‌شوند، عملکرد اورژانسی پزشکی، پلیسی و مددکاری به‌موقع صورت می‌گیرد و حساسیت دستگاه قضایی به مسئله بالاست. جا دارد اینجا اشاره کنیم که در ایران اورژانس اجتماعی با شماره کوتاه ۱۲۳ اجازه ورود به خانه افراد درگیر خشونت را ندارد، از همه شهروندان (اعم از تابع و غیرتابع) حمایت نمی‌کند و شرط رسیدگی به خشونت گزارش‌شده را شکنجه بدنی و کبودی مشهود می‌داند. همچنین تعداد خانههای امن و ظرفیت پذیرش آنان تناسبی با رقم بالای خشونت‌ها ندارد.
این متن، آخرین آماری را که در سال ۲۰۲۰ از خشونت علیه زنان و خانههای امن در (مطبوعات) کشور اتریش منتشر شده است پیش‌روی شما قرار می‌دهد.
آمار خشونت علیه زنان در اتریش
میانگین آمار خشونت‌های ثبت‌شده در اتریش به این صورت است که:
– از هر پنج زن، یک نفر بعد از پانزده‌سالگی متحمل خشونت جسمی یا جنسی می‌شود.
– از هر سه زن، یک نفر بعد از پانزده‌سالگی مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌گیرد.
– از هر هفت زن، یک نفر بعد از پانزده‌سالگی ازسوی مردان تحت تعقیب قرار می‌گیرد.
تعداد قتل‌های زنان در اتریش از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ به ترتیب زیر بوده است:
در سال ۲۰۱۴: ۱۹ نفر
در سال ۲۰۱۵: ۱۷ نفر
در سال ۲۰۱۶: ۲۸ نفر
در سال ۲۰۱۷: ۳۶ نفر
در سال ۲۰۱۸: ۴۱ نفر
در سال ۲۰۱۹: ۳۴ نفر
به اعلام پلیس جنایی اتریش، آمارها نشان می‌دهد که در بین سال‌های 2014 تا ۲۰۱۸، روند قتل‌ها رو به افزایش بوده و طی پنج سال دوبرابر شده است. در اتریش به‌طور متوسط هر ماه سه زن کشته می‌شوند. علت وقوع بیشتر این قتل‌ها مسائل خانوادگی و نیز مشکلاتی است که در روابط طرفین وجود دارد. جان زنان بیشتر ازسوی شریک کنونی یا شریک سابق زندگی‌شان در خطر است. طی این سال‌ها در مجموع ۵۸ مورد قتل جنایی در اتریش رخ داده است که از ۷۶ مجرم، ۴۱ نفر اتریشی و ۳۵ نفر خارجی بوده‌اند.
براساس گزارش وزارت فدرال کشور در سال ۲۰۱۹، تعداد ۳۴ زن کشته شده‌اند که عموماً اقدام به قتل ازسوی همسر سابق، همسر فعلی یا اعضای خانواده‌شان بوده است. در سال جاری یعنی ۲۰۲۰، فقط تا آخر ماه آوریل، هفت زن به قتل رسیده‌اند.
در سال ۲۰۱۸، به‌دلیل منازعات خانوادگی، پلیس برای هشت هزار و ۷۶ مرد ممنوعیت ورود به خانه صادر کرده است. این آمار در سال‌های قبل بدین صورت بوده است:
سال ۲۰۱۲: هشت هزار و ۶۳ مورد
سال ۲۰۱۳: هشت هزار و ۳۰۷ مورد
سال ۲۰۱۴: هشت هزار و ۴۶۶ مورد
سال ۲۰۱۵: هشت هزار و ۲۶۱ مورد
سال ۲۰۱۶: هشت هزار و ۶۳۷ مورد
سال ۲۰۱۷: هشت هزار و ۷۵۵ مورد
و در سال ۲۰۱۸، در مجموع ۱۸ هزار و ۵۲۶ نفر قربانی خشونت خانگی بوده‌اند که وضعیت آنها در مراکز حفاظت و پیشگیری از خشونت بررسی شده است و تحت مراقبت و حمایت قرار گرفته اند. طبق آمار، ۸۴ درصد خشونت‌دیدگان زن و در مقابل ۹۱ درصد خشونت‌گران مرد بوده‌اند.
در سال ۲۰۱۹، خانههای امن زنان به ۳۰ هزار و ۳۱۰ نفر محل اسکان داده‌اند که هزار و ۶۷۳ نفرشان زن و هزار و ۶۳۷ نفرشان کودک بوده‌اند.
شماره تلفن ویژه کمک به زنان در برابر خشونت خانگی ۲۲۲۵۵۵ ۰۸۰۰ است که به‌صورت شبانه‌روزی، در کل سال، کاملاً رایگان و حتی بدون نام از زنان و دختران حمایت می‌کند. این مراکز در سال ۲۰۱۹ در مجموع هشت هزار و ۷۳۰ تماس تلفنی ثبت کرده اند که شش هزار و ۹۰۱ تماس از طرف زنان و دختران بوده است و خود ۷۹ درصد از کل تماس‌ها را شامل می‌شود. از مجموع این تماس‌ها در ۲۳۸ مورد، میزان خشونت آنقدر زیاد و شدید بوده که به مداخله پلیس انجامیده و پلیس به محل اعزام شده است.
انجمن خانههای مستقل زنان اتریش
(Autonome Österreichische Frauenhäuser)
این انجمن با علامت اختصاری AÖF شبکه اتصالی پانزده مرکز زنان یا خانه امن زنان است که به شکل انجمن و غیردولتی فعالیت می‌کند. این انجمن در کنار انجمن «ائتلاف خانههای زنان و مراکز حمایت از زنان اتریش» (Zusammenschluss der Frauenhäuser und Frauenschutzzentern) با علامت اختصاری ZÖF یکی از دو انجمن مهم خدمت‌رسانی به زنان خشونت‌دیده اتریش است. در مجموع، ۳۰ مرکز یا خانه مستقل زنان در اتریش فعالیت می‌کنند. این انجمن حاصل ائتلاف ۱۵ انجمن است.
در سال ۱۹۹۱، انجمن مذکور مرکز اطلاعات ضدخشونت علیه زنان را با عنوان مرکز ارائه خدمات مشاوره راه‌اندازی کرد. این مرکز اطلاع‌رسانی، مسئول مراودات و ارتباطات میان مراکز زنان است و در واقع نمایندگی آنها را برعهده دارد. یکی از وظایف محوری این مرکز اطلاع‌رسانی و دفاع از حقوق زنان و کودکانشان در رسانه‌ها و جلب توجه عموم به خشونت‌هایی است که بر ایشان می‌رود.
گفتنی است که «شبکه اروپایی مبارزه با خشونت علیه زنان» (Women Against Violence Europe) با علامت اختصاری WAVE بیش از ۲۰ سال در این انجمن مستقر بود و هم‌اکنون انجمن خود را دارد.
مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین وظیفه خانه امن یا مرکز زنان ارائه محل زندگی و اقامت موقت به زنانی است که ازسوی شوهران خود مورد خشونت خانگی قرار گرفته باشند. البته در اکثر موارد این زنان با فرزند خود به این مراکز مراجعه می‌کنند و فرزندان ایشان نیز از این خدمات بهره می‌برند. این مراکز خود را درقبال قربانیان خشونت مسئول می‌دانند.
اما پایه حقوقی فعالیت این زنان علاوه بر قوانین عمومی حاکم بر فعالیت انجمن‌ها در اتریش، اجرای مفاد «کنوانسیون استانبول» است (Istanbul-Konvention). کنوانسیون استانبول در یکم آگوست ۲۰۱۴ تحت عنوان «کنوانسیون شورای اتحادیه اروپا درخصوص پیشگیری و مبارزه با خشونت علیه زنان و خشونت خانگی» تصویب شد. این توافق‌نامه هم‌اکنون قوی‌ترین و اجرایی‌ترین ابزار قانونی در مبارزه با خشونت علیه زنان در کل اروپا محسوب می‌شود و مراکز زنان نیز ذیل آن فعالیت می‌کنند. هدف از توافق پایان دادن به خشونت علیه زنان است که در همین راستا فعالیت‌های خود را ذیل پیشگیری، مراقبت و حمایت حقوقی انجام می‌دهند.
اتریش به همراه موناکو نخستین کشور اروپایی بود که در سال ۲۰۱۶ از طرف کمیته «گروه کارشناسان اقدام ضد خشونت علیه زنان و خشونت خانگی» (GREVIO-Komitee) مسئول اجرایی کردن مفاد توافق استانبول شد و بخش مهمی از اجرای این توافق در اتریش با هماهنگی دولت با انجمن‌های AÖFوZÖF انجام می‌شود.
دو انجمن مذکور در سال ۲۰۱۹ در مجموع به هزار و ۶۳۷ زن و هزار و ۳۷۳ کودک خدمات ارائه کرده‌اند. از کل این سه هزار و ۳۳۰ مورد، خدمت‌رسانی به هزار و ۲۲۱ مورد را انجمن AÖF و دو هزار و ۸۹ مورد را انجمن ZÖF انجام داده است.
انجمن AÖF از سال ۲۰۰۰ گزارش سالانه خود را به تفصیل منتشر می‌کند. در گزارش سال ۲۰۱۹ این انجمن آمده است که تنها در همین سال، ۳۹ هزار و ۵۲۹ روز به زنان و ۳۹ هزار و ۳۲۰ روز به کودکان اسکان داده است (در مجموع ۷۸ هزار و ۸۴۹ روز). در همین سال هزار و ۷۷۱ مشاوره تلفنی، هزار و ۸۴۴ مورد مشاوره و رسیدگی حضوری، ۲۵۸ مشاوره اینترنتی و دو هزار و ۲۳۴ مشاوره در اوقات شب ارائه کرده است.
منابع: