مریم رحمانی
دیگری: چندی است در مجلس قانونی تحت عنوان تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریسی تصویب‌شده؛ در این قانون آمده است معلمان حق‌التدریسی طی یک دوره آموزشی در دانشگاه فرهنگیان و اخذ نمره قبولی می‌توانند استخدام شوند. در این قانون از اینکه مدت این دوره آموزشی و نمره قبولی چقدر است حرفی زده نشده است. وزارت آموزش‌وپرورش که مجری این ماده‌قانونی است طی شیوه‌نامه‌ای که ارائه داده مدت این دوره آموزشی را یک‌ساله اعلام کرده است همچنین وزیر آموزش‌وپرورش گفته است بعدازاین مدت آزمونی برگزار می‌شود به نام اصلح که اگر معلمان حق‌التدریسی در آن قبول نشوند دیگر حق تدریس در آموزش‌وپرورش را ندارند. معلمان حق‌التدریسی به این آزمون اعتراض دارند و معتقدند که وزارت قصد دارد از نیروهایی که در دانشگاه فرهنگیان درس‌خوانده‌اند اقدام به استخدام و در حقیقت معلمانی که سال‌ها تحت لوای حق‌التدریسی فعالیت کرده‌اند را از عرصه تدریس دور کند. آنان طی اعتراض‌های وسیع در مقابل مجلس، وزارت آموزش‌وپرورش یا ادارات آن در شهرستان‌ها نارضایتی خود را از برگزاری این آزمون اعلام کردند. این اعتراض‌های گسترده سبب شد با یکی از معلمانی که به برگزاری این آزمون اعتراض دارند و همیشه در عرصه صنفی فعال بوده است در سال ۹۹ مصاحبه کنیم. متن گفتگو در ادامه می‌آید.(نام این معلم نزد دیگری محفوظ است و از اسم مستعار برای نامیدن وی استفاده‌شده است)
زهره جان لطفاً درباره سابقه تدریس و شرایط خودت برای مخاطبان دیگری بگویید.
من لیسانس آموزش ابتدایی از دانشگاه آزاد دارم و ۱۵ سال است که تدریس می‌کنم و تازه چند سالی است که با دوندگی‌های بسیار توانستم از حق‌التدریسی به قراردادی تغییر وضعیت دهم طی سال‌هایی که حق‌التدریسی بودم نه بیمه کامل داشتم نه حقوق مناسب نه امنیت شغلی. هرسال نمی‌دانستیم که سرکار هستیم یا نه. در تمام اعتراضات معلمان طی این سال‌ها شرکت کردم و باتوم خوردم و تحقیر شدم اما از پیگیری حقم کوتاه ننشستم.
همین‌طور از طریق دیوان عدالت اداری علیه حکم وزیر آموزش‌وپرورش وقت که چند سال قبل سعی داشت حق‌التدریسی‌ها را اخراج کند آن‌قدر پیگیری کردم تا نهایت دیوان حکم به استخدام من داد. برای قراردادی شدن انواع و اقسام آزمون‌ها و آزمایش‌های مختلف را دادم. از فرق سر تا نوک پا از ما آزمایش گرفتند. انواع آزمون‌های روانشناسی برای احراز صلاحیت تدریس گرفتند تا شدم قراردادی.
حالا بعد از ۱۵ سال دوباره روز از نو و روزی از تو. آزمون اصلح را پیش کشیدند تا نیروهای قراردادی و حق‌التدریسی را اخراج کند و به‌جایش از بین کسانی که به دانشگاه فرهنگیان رفته‌اند نیرو بگیرند. من آموزش ابتدایی خواندم دانشگاهی به‌غیراز فرهنگیان اما دانشگاه آزاد هم مدرکش در این کشور معتبر است. هم‌درس خواندم و هم کارکردم تا هزینه‌های دانشگاه آزاد را پرداخت کنم. حالا که ۱۵ سال است درس دادم و قلق تک‌تک بچه‌ها دستم هست اکنون آزمون اصلح را وسط کشیده‌اند و وزیر گفته هرکسی این آزمون را قبول نشود اخراج می‌شود. ۱۵ سال تجربه در آنی نیست می‌شود.
به نظر شما و همه معلمانی که این روزها در حال اعتراض هستند آزمون اصلح تناسبی با دروسی که شما تدریس می‌کنید دارد؟
به نظر من یا مایی که اعتراض می‌کنیم تناسبی وجود ندارد. اگر می‌گویند سواد معلمان باید بیشتر باشد خب چرا آموزش ضمن خدمت نمی‌گذارند اصلاً پول هم بابت این آموزش بگیرند اما اینکه آزمونی نامناسب برگزار کنند برای بیرون کردن ما ظلم است. من از پیش‌دبستانی شروع کردم تا الان که پایه سوم درس می‌دهم همه مدیرهایی که با آن‌ها کارکردم از من راضی هستند تمام اولیا همچنین و رابطه خوبی هم با بچه‌ها دارم. من بچه‌ای خجالتی است و بی‌اعتماد به نفس می‌دانم چگونه با او رفتار کنم تا اعتمادبه‌نفسش بیشتر شود. دانش‌آموز داشته‌ام که از دیکته نوشتن می‌ترسید و متنفر بود و همیشه کلی غلط داشت کم‌کم به او نقش معلم دادم تا به بقیه دیکته بگوید و گام‌به‌گام با تشویق و ترغیب و بازی کاری کرده‌ام که ترسش بریزد و بدون غلط دیکته بنویسد کجای دنیا با معلمی مثل من این‌گونه رفتار می‌کنند؟ کجای دنیا به معلمانی که با عشق سر کلاس می‌روند این‌گونه برخورد می‌کنند؟ من گزینش رفته‌ام هم نمره برای همه آزمون‌هایی که موقع قراردادی شدن از ما گرفته‌اند آورده‌ام این حق من و باقی معلمانی که حق‌التدریس و قراردادی‌اند نیست که تجربه و مهارتشان نادیده گرفته شود. معلمی کار هرکسی نیست سختی‌هایش زیاد است و هرکسی توان سروکله زدن با بچه‌ها را ندارد.
با این سیستم شاد من یا همه معلم‌ها باید مدام فیلم آموزشی دانلود کنیم به‌اندازه‌ای دانش کامپیوتر داریم که بتوانیم کلاسمان را اداره کنیم حالا برای بیشترش باید آموزش ضمن خدمت بزارند نه اینکه ما را حذف کنند.
به نظر شما به این آزمون و به‌طورکلی رفتار وزارت آموزش‌وپرورش در قبال معلمان چه ایراد دیگری نیز وارد است؟
ببین تجربه ما نباید نادیده گرفته شود، مثلاً کسی که تازه از دانشگاه آمده بدون سابقه تدریس چرا اگر این آزمون را قبول شد می‌تواند درس بدهد؟ هرکسی که دانشگاه می‌رود الزاماً معلم خوبی نیست. به‌جای نادیده‌گیری سابقه تدریس همه ما باید تبدیل وضعیت شویم.
از طرفی ردیف استخدامی ۳۰ -۴۰ هزار نفر وقتی در وزارت خالی‌شده است و باز از آزمون اصلح صحبت می‌کنند یعنی حتماً قصد دارند نورچشمی‌ها را استخدام کنند. وقتی ظرفیت استخدامی وجود دارد چرا از بین کسانی که سابقه تدریس دارند نباید استخدام کرد؟
وزیر مدام به معلم‌ها توهین می‌کند که شما بی‌سواد و ناتوان هستید ملاک توانمندی چیست؟ چرا از بچه‌ها و اولیا و مدیران سؤال نمی‌کنند که این معلم شما توانمند هست یا نه. معلم خوبی هست یا نه؟ فوق‌لیسانس داشتن به معنی معلم خوب بودن نیست که وزیر لیسانس ما را و تجربه ما را زیر سؤال می‌برد. علناً می‌گوید شما بی‌سواد و ناتوان هستید ما طی تحصیل روش تدریس پاس کردیم و مدت‌ها کارورزی کردیم این‌ها همه کنار؟ چطور این‌ها را نادیده می‌گیرند؟
مهارت تدریس خیلی مهم است در مدارس دولتی بچه‌های طلاق، یا پدر ازدست‌داده زیاد است. بچه‌های فقیر بسیار زیادند، چه‌کسی این‌ها را باید درک کند؟ صرف مدرک فوق لیسانی یا لیسانس از دانشگاه فرهنگیان برای درک کردن شرایط این بچه‌ها کفایت می‌کند؟
وقتی بچه‌ای سرکلاس اجازه می‌گیرد من می‌فهمم استرس دارد. می‌روم بغلش می‌کنم و آرامش می‌کنم. الان شما نیروی تازه‌کار استخدام کنید تا بیاید قلق رفتار با بچه‌ها را یاد بگیرد چند سال طول می‌کشد؟ از طرفی بیشتر جوان‌ها حوصله معلم بودن و اعصاب سروکله زدن با بچه‌ها را ندارند.
ایراد دیگر این است که در این شرایط اقتصادی اگر کسی آزمون اصلح را قبول نشود می‌خواهند مقداری به او سنوات بدهند و با او خداحافظی کنند. مثلاً شما ۱۵ سال کار کردی نهایت ۱۵ میلیون به شما می‌دهند و خداحافظ. من واقعاً استرس زیادی را توی این وضعیت اقتصادی متحمل شده‌ا‌م. من تازه شانس آوردم که مدرکم مرتبط بود، سابقه تدریس داشتم که چند سال قبل دیوان به من رأی داد تا قراردادی شدم وگرنه که وضعیت حق‌التدریسی‌ها خیلی سخت است.
وضعیت حق‌التدریسی‌ها چگونه است؟
حق‌التدریسی‌ها نصف حقوق می‌گیرند. من همکاری دارم که از من سابقه‌اش بیشتراست اما جرئت شکایت به دیوان را نداشته هنوز حق‌التدریس است، عید و تعطیلات تابستان حقوق ندارد. الان که آموزش مجازی هست نصف حقوق برای او واریز می‌شود. حالا به‌جای اینکه حداقل این دسته از معلمان را قراردادی کنند، می‌خواهند همه را بیکار کنند.