دیگری
دیگری: نشست خبرنگاران زن در ایران؛ دغدغه‌ها، محدودیت‌ها و موانع به مناسب ۱۷ مرداد روز خبرنگار در کلاوب هاوس برگزار شد.
در ابتدا برگزار کنندگان برنامه نام و خاطره شیده لالمی، مهشاد کریمی و ریحانه یاسینی خبرنگاران زن رسانه‌های ایران را که در یک سال گذشته درگذشتند گرامی داشتند. در ادامه آماری از تعداد زنان روزنامه نگار در ایران ارائه شد که در سال ۸۸ از ۴۲ درصد روزنامه نگاران زن بوده‌اند و فضای دانشگاه‌های خبر زنانه شده است اما به نظر می‌رسد زنان با تبعیض‌هایی مواجه باشند. همچنین از شرکت کنندگان خواسته شد از مسائلی که در حوزه خود با آن مواجه هستند، بگویند.
تلاش مضاعف زنان عکاس خبرنگار
مونا هوبه فکر، عکاس خبرگزاری ایسنا گفت: من ۱۵ سال است که فعالیتم را شروع کرده‌ام .در ابتدا کار سخت‌تر بود الان اوضاع بهتر شده است. او به تلاش مضاعف خودش نسبت به مردان عکاس برای اثبات توانایی‌هایش اشاره کرد. هوفه فکر به مشکلات زنان عکاس خبرنگار اشاره کرد و گفت: در برنامه‌هایی یا زنان را راه نمی‌دهند یا با محدودیتهای بسیار اجازه عکاسی داده می‌شود. او ادامه داد: عکاسی از فعالیت‌های ورزشی مانند فوتبال، کشتی و شنا برای زنان یا غیرممکن است یا بسیار سخت.
الهه باقری از خبرنگارانی که سال‌هاست با روزنامه‌های مختلف به شکل حق التحریری کار می‌کند، گفت: اگرچه ندادن حق التحریر یا میزان کم دستمزد شامل حال مردان هم هست؛ اما من شاهد بودم زودتر با مردان تسویه حساب می‌کنند. این تصور که مرد نان‌آور است سبب می‌شود دیرتر پرداختی‌های زنان حق التحریری داده شود.
زنان دبیر سوژه را تا به سرانجام نرسد رها نمی‌کنند
نیلوفر قدیری، مدیر مسئول روزنامه همشهری و از معدود مدیران مسئول زن در روزنامه‌های سراسری ایران، در این جلسه گفت: تجربه مدیر مسئول زن بودن با سختی‌های خبرنگار زن بودن تفاوت چندانی ندارد. در جامعه ما به زنان اعتماد زیادی وجود ندارد و این نگاه مردسالارانه در رسانه‌ها نیز وجود دارد.
او در ادامه به نکات مثبتی نیز اشاره کرد و گفت: در دهه ۷۰ فضای تحریریه‌ها بسیار مردانه بود و حضور زنان در ساعات غروب و شب در تحریریه عجیب بود؛ اما در این سال‌ها حضورخبرنگاران زنان افزایش یافته است به ویژه در حوزه‌های مطالبه‌گرانه‌ای چون اجتماعی و محیط زیست.
او در پاسخ به این سوال که حضور زنان چه تاثیری در پوشش اخبار داشته است گفت: اولاً حضور زنان در پوشش بلایای طبیعی سبب الهام بخشی برای ساکنان حتی در مناطق دورافتاده می‌شود. از دیگر سو زنان به دلیل روحیه پیگیری که دارند معمولا ارتباطشان را با موضوع قطع نمی‌کنند و سوژه‌ها را تا به سرانجام نرسد، رها نمی‌کنند. او به اعتراضات ضدنژادپرستی در امریکا اشاره کرد و گفت: موجی انتقادی علیه نبودن زنان و رنگین پوستان سال‌ها قبل در امریکا به راه افتاد. معترضان معتقد بودن سیاست‌های ضدنژادپرستانه ناشی از نبود اقلیت‌ها و اقشار آسیب‌پذیر در تحریریه‌های امریکاست. وقتی این اقشار باشند صدای اقلیت بهتر شنیده می‌شود.
تبعیض در انتخاب دبیر زن
سحر آزاد، خبرنگار فعال در حوزه فرهنگ و هنر سخنران بعدی که از سال ۸۳ وارد تحریریه شده است به حضور کمتر زنان در بخش دبیری در حوزه تجسمی و هنر اشاره کرد و گفت: مردانی هستند که کم تجربه‌تر از زنان هستند یا حتی گاه مردانی دبیر می‌شوند که خبرنگار هم نبوده اند. که در حوزه نقد و تحلیل هنری زنان نادیده گرفته می‌شوند. نقدی که زنان می‌نویسند حنی اگر بهتر از مردان باشد هرگز نیم تای اول کار نمی‌شود. در این حوزه بیشتر رابطه‌ها حرف می‌زنند و البته زنان تحت تبعیض زیادی قرار دارند.
نسیبه فضل‌الله نژاد، روز نامه‌نگار در حوزه گردشگری و مطالعات تاریخی گفت: در گردشگری مطالبی که جنبه ماجراجویانه دارد کمتر توسط زنان نوشته می‌شود. گویا نگاه این است که ماجراجویی برای مردان است. در حالی که ما می‌بنیم مردانی که سفرهای این چنینی را می‌روند همراه با همسر یا دوستان زن خود هستند.
او همچنین اشاره کرد: من تاکنون عکاس طبیعت زن ندیده‌ام، اصلاً نمی‌دانم عکاس طبیعت زن هم داریم. او که در مجله سرزمین من از نشریات همشهری قلم زده است، گفت: کمتر دبیر یا سردبیر زن در مجموعه نشریات همشهری وجود دارد و اگر هم باشند در حوزه‌های هستند که اهمیت چندانی ندارد. در حالی که بخش مهمی از وظایف تحریریه‌ها بر دوش زنان است.
فرسودگی شغلی زنان خبرنگار
ترانه بنی‌یعقوب، خبرنگار حوزه اجتماعی گفت: زنان بیشتر از مردان در معرض این فرسودگی هستند. پرداختن به مسائل زنان مانند اسیدپاشی یا ازدواج کودکان و پیگیری آنان موضوعی ناراحت کننده است. معمولاً زنان در حوزه‌های اجتماعی می‌نویسند. او ادامه داد: خیلی وقت‌ها اگر در این باره بنویسند انگ سیاه‌نمایی هم به شما خورده می‌شود.
ترانه بنی‌یعقوب همچنین به تیتر یک نبودن مسائل زنان و حضور اخبار آنان در صفحه اول رسانه‌ها اشاره کرد. بنی‌یعقوب که تجربه سفر به میانمار و مصاحبه با آوارگان روهینگیا را دارد به اعزام نکردن زنان خبرنگار به متاطق جنگی یا درگیر بحران‌های طبیعی اشاره کرد و گفت نسبت به چند سال قبل اوضاع بهتر شده است، هرچند که زنان کمتر به چنین مناطقی فرستاده می‌شوند.
این خبرنگار در بخش دیگری از سخنانش به تعداد کم دبیران و سردبیران زن نسبت به مردان اشاره کرد. او گفت همچنان نگاه مردانه بر تحریریه‌ها حاکم است.
خبرنگاران سیاسی در مضیقه بیشتر
مرجان زهرانی، خبرنگار حوزه سیاسی در ادامه به فضای سخت‌تر حوزه سیاسی نسبت به سایر حوزه‌ها برای زنان اشاره کرد. او گفت: در حوزه سیاسی از نظر پوشش (لباس) سخت‌گیری‌های بیشتری وجود دارد. همچنین حراست بارها به خبرنگاران زن در این حوزه تذکر حجاب می‌دهد. او به یکی از تجربه‌هایش اشاره کرد و گفت: دویدن دنبال وزیر مرد توسط خبرگاران امری غریبی نیست؛ اما پیش آمده که من توسط حراست بازخواست شده‌ام.
این خبرنگار سیاسی افزود: برای مردان خبرنگار پیگیری یک خبر حتی خارج از ساعات کاری امری رایج است و به دلیل مناسبات دوستانه‌ای که بین خبرنگاران مرد و مسئولان شکل می‌گیرد آنان برای گرفتن اطلاعات راحت‌تر هستند. من به عنوان یک زن برای آنکه کسب خبر کنم باید مرزهای بیشتری را رعایت کنم. باید از خودم در برابر اسیب‌های احتمالی محافظت کنم و همچنین از سوی همکارانم مردم هم انگ نخورم. او همچنین به آزار جنسی و کلامی در حوزه سیاسی اشاره کرد.
زهرانی اشاره کرد: در حالی که فضای کار تحریریه‌ها به شدت زنانه شده؛ اما دبیران و سردبیران زن کم هستند. او تاکید کرد: هنوز راه برای حضور زنان در رتبه‌های بالاتر مدیریتی باز نشده است. در حوزه سیاسی کمتر دبیر زن داریم گویا که از نظر مدیران روزنامه‌ها، زنان قادر به تحلیل مسائل سیاسی نیستند.
مریم وحیدیان خبرنگار حوزه اقتصادی و کارگری در ادامه این نشست کلاوب هاوسی گفت: آزار کلامی، نبود بیمه از مسائل پیش روی زنان در بسیاری از حوزه هاست. او به کاراموزان خبر که عمدتاً زنان هستند اشاره کرد و گفت: عمدتاً این کاراموزان دو تا سه سال بیمه نمی‌شوند در صورتی که مردان با سرعت بیشتری هم در تحریریه مشغول به کار می‌شوند و هم زودتر بیمه می‌شوند. او همچنین به این نکته اشاره کرد که زنانه شدن خبرنگاری با دستمزد کمی که خبرنگاران می‌گیرند در ارتباط است.
مرد نبود شما را فرستادند؟
هدیه خطیبی به عنوان یک مادر و خبرنگار ورزشی، بر این باور است که مرخصی دوران زایمان یکی از معضلات خبرنگاران زن است. او گفت: در حوزه ورزش کار زنان خبرنگار و عکاس سخت‌تر است و با اینکه ۱۱ سال سابقه کار در نشریه گل را داشته بعد از رفتن سردبیر قبلی او سردبیر نشده است. او گفت: من ثابت کرده بودم که توانایی سردبیر شدن را دارم و زمانی که سردبیر قبلی مسئله‌ای داشت من صفحات را می‌بستم، اما من انتخاب نشدم.
خطیبی افزود من با مردان ورزشکار راحت‌تر می‌توانم مصاحبه کنم یا خبری از انها بگیرم اما به دلیل محدودیت‌هایی که زنان ورزشکار با آن روبرو هستند اهل مصاحبه نیستند.
این خبرنگار ورزشی همچنین اشاره کرد برخی از فدارسیون‌ها حتی زنان خبرنگار را راه نمی‌دهند یا محدودیت زیادی برای پوشش ما قائل هستند. خطیبی اظهار کرد: گاه به من می‌گویند در تحریریه شما مرد نبود که تو را فرستاده‌اند. او به تجربه پوشش فینال یکی از مسابقات اشاره کرد که به دلیل تذکر حراست مجبور به برگشت و تغییر پوشش شده است.
او در انتها گفت: نشریه گل خصوصی است وگرنه مشکلاتم بیشتر بود. خیلی از زنان وقتی سختی کار را می‌بیند این شغل را ترک می‌کنند.
زنان خبرنگار شهرستانی؛تقاطع جنسیت، لهجه و جغرافیا
مریم فروغی خبرنگاری که در اصفهان زندگی می‌کند و سابقه کار در مطبوعات محلی این استان را دارد در ادامه جلسه گفت: فضای روزنامه‌نگاری در ایران مرکزگرا و مردسالار است. او افزود: کار کردن در شهرستان‌ها زنان خبرنگار سخت‌تر از تهران است. گاهی برای پرداختن به برخی سوژهای خاص مثلاً دوچرخه سواری در اصفهان باید بهای بیشتری پرداخت. خیلی از مسائل زنان را نمی‌توانیم در اصفهان کار کنیم یا با پرده‌پوشی بیشتر تا امنیت‌مان به خطر نیفتند.
او همچنین به برخوردهای زن‌ستیزانه اشاره کرد و گفت من از ۲۵ سالگی کارم را شروع کردم و خیلی جاها به من می‌گفتند با این سن روزنامه‌نگاری؟
فروغی به مسئله لهجه اصفهانی‌اش اشاره کرد که تا هماهنگی‌ها از طریق پیام بوده او می‌توانسته وقت مصاحبه بگیرد؛ اما همین که به فرد مصاحبه‌شونده زنگ می‌زده به دلیل لهجه‌اش با قطع تماس روبرو شده است.
فروغی به تبعیض در حق التحریر بین زنان و مردان نیز اشاره کرد و گفت: به سبب مرد بودن و نه کار بهتر مردانی از من حق‌التحریر بیشتری دریافت کرده‌اند.
انجمن صنفی مطالبات زنان را پیگیری کند
بر اساس پژوهشی که سال ۹۸ در اعتماد آنلاین منتشر شده است ۹۰ درصد زنان روزنامه‌نگار آزارجنسی را تجربه کرده‌اند. طی جلسه نیز خبرنگاران اعتقاد داشتند آزار جنسی بیشتر از طرف مسئولان علیه آنان اعمال می‌شود.
پژمان موسوی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران در پاسخ به سوال برگزارکنندگان درباره روند گزارش دهی آزارجنسی به انجمن صنفی گفت: هیئت مدیره جدید و قبلی در مورد آزارهای جنسی و کلامی در محیط‌های کاری رسانه‌ها بسیار حساس است و کمیته‌هایی با حضور زنان برای بررسی این موضوع تشکیل داده است.
او توضیح داد: درباره گزارش‌هایی که به انجمن رسیده است پیگیری کرده ایم. گاهی کسانی که گزارش آزار داده‌اند نخواسته‌اند نامی از انها برده شود و ما سعی کردیم اگر نیاز به مشاوره حقوقی، یا روانکاوی و یا نیاز به شکایت داشتند به آنان کمک کنیم. او در پاسخ به این سوال که انجمن صنفی چه تمهیدی برای مادران خبرنگار اندیشیده است، گفت: متأسفانه به دلیل کرونا عملاً نشده است که در مورد مسائل مختلف روزنامه نگاران کار زیادی کنیم .با توجه به ترکیب هیئت صنفی که زنانه‌تر شده است به این مسائل خواهیم پرداخت.