تحریریه دیگری
دیگری: از ابتدای امسال تا تیرماه بیش از ۱۰ قتل ناموسی در ایران رخ داده است. براساس آنچه روزنامه شرق درمورد قتل‌های ناموسی در سال گذشته منتشر کرده است، با استناد به مقالات دانشگاهی و پایان‌نامه‌هایی که به موضوع قتل‌های ناموسی پرداخته‌اند، بین ۳۷۵ تا ۴۵۰ مورد قتل ناموسی سالانه در کشور رخ می دهد.
با این توضیح که قتل‌های ناموسی در استان‌هایی با بافتفرهنگی قبیله‌ای و عشیره‌ای بیش از دیگر نقاط کشور است،خوزستان، کردستان، ایلام و سیستان و بلوچستان در رده‌های بالای رتبه‌بندی قتل‌های ناموسی قرار دارند.
در سال ۱۳۸۸ تنها در مدت هفت ماه ۱۵ زن در اهواز و بیش از۱۰ زن در کردستان قربانی قتل‌های ناموسی شدند. در سال۱۳۹۰ آمار زنان کشته‌شده در کل ایران ۳۴۰ زن بوده که بیشتراین قتل‌ها در استان‌های کردستان و خوزستان اتفاق افتادهاست. در سه ماهه پایانی سال ۹۱ تنها در مریوان و روستا‌هایاطراف آن ۳ زن قربانی قتل‌های ناموسی شدند. البته این عددمربوط به مواردی است که اعلام شده است و آمار واقعیاحتمالاً بیشتر است.
در سال ۹۷، ۳۳ زن در استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه،کردستان و آذربایجان غربی به دست پدر، برادر، همسر و پسرخود به قتل رسیدند. از مجموعه ۳۳ قتل، ۸ قتل ناموسی بوده،۲۰ قتل به‌دلیل اختلافات خانوادگی و ۸ قتل به دلیلی نامعلومانجام شده، کردستان با داشتن ۱۴ قتل دارای بالاترین آماربوده است و کرمانشاه با ۸ قتل در ردیف دوم قرار دارد. از حیثشیوه قتل ۲۳ قتل به‌وسیله چاقو یا خفه کردن یا شلیک اسلحه، ۴مورد براثر ضرب‌وشتم، ۳ مورد براثر حلق‌آویز کردن، یک موردبراثر به آتش کشیدن و ۲ مورد به شکلی نامعلوم بوده است.
آمار قتل زنان در کردستانِ سال ۹۸ نیز تکان‌دهنده است. ازابتدای آن سال تا آذرماه، ۱۰۳ زن به‌دلیل اختلافات خانوادگی وترس مدام از کشته شدن توسط اعضای خانواده خودکشیکردند و ۲۵ زن قربانی قتل ناموسی شدند. مسئله دردناکدرخصوص خودکشی‌های از نوع خودسوزی در کردستان ایرانو عراق این است که در بعضی موارد خودسوزی به اجبار مردانخانواده صورت گرفته است. به‌عنوان مثال، در یک مورد دختریدر سنندج با پسری به ساندویچ‌فروشی میرود؛ پدر دختر بعداز دیدن این صحنه او را وادار به خودسوزی میکند.
از ابتدای سال 1394 تا پایان آن می‌توان حدود 94 عنوان خبرییافت که در آن زنی به قتل رسیده است؛ اما به‌سادگی نمی‌توانگفت که چه تعداد از این قتل‌ها ناموسی بوده‌اند. بخشی از اینابهام مربوط به اطلاع‌رسانی نکردن پلیس و قوه قضاییه در اینزمینه است؛ اما بخش دیگر آن متوجه علل و انگیزه‌ها وهمین‌طور مفهوم «قتل ناموسی» است.
برای بررسی قتل‌های ناموسی در سال ۹۴، سینا قنبرپور اخبارمربوط‌به قتل‌های کشور و اخباری را که قربانی آنها زن بودمورد بررسی قرار داد. علاوه بر این، او اخبار سه خبرگزاری«خبرآنلاین»، «ایسنا» و «مهر» را نیز با جست‌وجوی واژگان«ناموس»، «قتل ناموسی» و «جنایت ناموسی» مرور کرد. ازمجموع اخبار مربوط‌به قتل که شامل 94 عنوان خبری می‌شد،۲۴ خبر با محورهای قتل درپی رابطه نامشروع، قتل درپیسوءظن، قتل خواهر توسط برادر یا برادر ناتنی از بقیه اخبارتفکیک شدند.
همچنین اخباری که در آنها زنی به‌‌طرز مشکوک به قتل رسیدهو علت آن نامشخص بود به این اخبار افزوده شد. اخبار دیگریکه در این ارزیابی مورد توجه قرار گرفت اخبار همسرکشی بود. از بررسی 24 خبر منتشرشده‌ای که در این گزارش مدنظربوده‌اند، 4 خبر مربوط‌به استان خراسان رضوی، 2 خبر مربوط‌بهتهران، یک خبر مربوط به استان گلستان و خبرهایی هم ازشهرهای فردیس کرج، منوجان کرمان و سیمرغ در مازندراندیده می‌شوند.
سرهنگ مصطفایی در تحلیل قتل‌های سال 92 گفته بود: ۲۸ درصد قتل‌ها به دلیل نزاع، 18.8 درصد با انگیزه‌های ناموسی ومنکراتی، 7.7 درصد به دلیل سرقت، 15.3 درصد به دنبالاختلافات خانوادگی و 11 درصد با انگیزه‌های دیگر رخ دادهاست که در این میان سهم قتل توسط بستگان با 31.9 درصدبیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. با این عددهامی‌توان به یک تخمین دست یافت. نرخ قتل در یکصد هزار نفر باجمعیت 78 میلیون و 475 هزار و 941 نفر در سال 1394 می‌تواند عددی چون یک هزار و 962 به دست دهد.
یعنی می‌توان تخمین زد که در سال 1394 دست‌کم یک هزار و۹۶۲ قتل رقم خورده باشد. و بر همین اساس اگر حدود 8.18 درصد از قتل‌ها ناموسی بوده باشد، یعنی باید انتظار داشتهباشیم که در سال 1394 حدود 37 نفر براثر مسائل ناموسی بهقتل رسیده باشند. به گفته سردار حسین بتولی، عهده‌دار ریاست پلیس آگاهی در سال ۹۴، «نزاع و اختلاف، مسائل ناموسی و سرقت سه دلیل عمده قتل در ایران است.»
براساس گزارش پلیس ایران، فقط در سال ۱۳۸۸ و در شهر اهواز، ۱۵ زن قربانی قتل ناموسی شدند که معادل ۲۴.۵ درصد از کل قتل‌های سال ۸۸ شهر اهواز است که البته این آمار نسبت به سال ۸۴، که میزان قتل‌های ناموسی در اهواز ۳۵درصد بوده، کاهش داشته است. در کنار این آمارها هم تاکنون چندین بار مقامات قضایی و انتظامی ایران ناموس و آبرو را یکی از علت‌های اصلی قتل در ایران دانسته‌اند.
در معدود پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه، ریشه‌های این انسان‌کشی بررسی شده است. در این باره «غلامحسین کرمی» و همکاران در مقاله‌ای به «تبیین جامعه‌شناختی پدیده قتل‌های ناموسی (به خاطر شرف) در استان خوزستان در سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۴» پرداخته‌اند و ریشه‌های ۱۴۰ قتل ناموسی رخ‌داده در این بازه زمانی را بررسی کرده‌ا‌ند.
آنها در این پژوهش سراغ «۱۴۰ نفر از قاتلان و همچنین ۱۴۰نفر از شیوخ قبایل و طوایفی که قاتلان از اعضای آن طوایف بوده‌اند یا این پدیده در آنجا اتفاق افتاده است» رفته‌اند و از آنها درباره دلیل قتل پرسیده‌اند.
یافته‌های پژوهش این جامعه‌شناسان هم نشان می‌دهد که در میان قاتلان، وابستگی به قبیله، پایگاه اجتماعی، خرده‌فرهنگ خشونت، نگرش به زن و حمایت شیوخ از این قتل‌ها، دلایل گرفتن جان یک انسان است.
براساس پژوهش «محمداسماعیل ریاحی»، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران، حدود ۲۰ درصد مردم مریوان در استان کردستان نگرشی مثبت به قتل ناموسی دارند.
نتایج پژوهش ریاحی و همکارانش با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی نگرش به قتل‌های ناموسی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر مریوان» می‌گوید: «یک‌پنجم از پاسخ‌گویان، نگرشی مثبت به قتل‌های ناموسی داشته‌اند (۲۷.۶ درصد مردان و ۵.۳ درصد زنان)، در حالی‌که نگرش ۲/۳۸ درصد (۲۸.۱درصد مردان و ۵۵.۶ درصد زنان) منفی بوده است».