دیگری: مردم افغانستان سال‌هاست که تحت خشونت قرار دارند. زندگی در سایه جنگ با روسیه، جنگ‌های داخلی و روی کار آمدن طالبان روزبه‌روززندگی آنان را خشن‌تر کرده است. جنگ که تمام نشده و سایه طالبانی که برسر مردم افغانستان به اشکال مختلف و انفجارهای انتحاری بر سر مردم افغانستان باقی است. جنگ به فقر، نبود دسترسی مردم به آموزش و دید متعصبانه به زنان در این جغرافیا دامن زده و سبب افزایش خشونت علیه زنان در این کشور شده است.
در این مطلب نگاهی به دو سال گزارش گروه مستقل حقوق بشر در افغانستان انداخته‌ایم و البته هنوز آماری از میزان خشونت در سال ۹۷ در دسترس نیست اما پیگیری صفحات روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های افغانستان شاهد بالا بودن خشونت علیه زنان است که گاه به‌غایت دردناک است. آمارخشونت امسال در برخی از ایالات افغانستان افزایش داشته است مثلا در غور مسئولان در ادارۀ زنان ولایت غور، می‌گویند در مقایسه با سال پار (پارسال)، آمار خشونت‌ها در این ولایت، افزایش فراوانی داشته است. زرمینه کشت‌یار، آمر پیگیری و رسیدگی به قضایا، در ادارۀ زنان ولایت غور می‌گوید: از آغاز سال روان(جاری) تاکنون ۷۸ قضیه خشونت علیه زنان در ادارۀ زنان غور، به ثبت رسیده است.
نوع قضایای ثبت‌شده در این اداره به ترتیب، لت و کوب زنان، دره زدن از سوی طالبان، مجبور به خودکشی، ازدواج‌های اجباری و ازدواج‌های زیر سن را شامل می‌شود. این در حالی است که به گفتۀ زرمینه کشت‌یار، از آغاز تا ختم سال گذشته ۱۱۷ قضیۀ خشونت در ادارۀ زنان ولایت غور، ثبت‌شده بود. علاوه بر این بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی ادارۀ زنان هرات، از آغاز سال روان (جاری) تاکنون ۶۴۰ قضیه از انواع خشونت از قبیل، لت و کوب ازدواج‌های اجباری، خودسوزی در این اداره به ثبت رسیده است.
کبرا آریا، سرپرست ریاست ادارۀ زنان هرات می‌گوید: آمار خشونت‌ها در برابر زنان در ولایت هرات نسبت به سال پار ۶ مورد کاهش را داشته است. سرپرست ادارۀ زنان می‌افزاید: در کمیت خشونت‌ها تغییرات چندانی نسبت به سال گذشته به وجود نیامده، اما ازلحاظ نوعی تغییراتی به وجود آمده است. کبرا آریا همچنان می‌گوید: سال پار، یک قضیه مجبور به خودکشی در ادارۀ زنان ثبت‌شده بود اما امسال ۳۹ قضیه مجبور به خودکشی در این اداره به ثبت رسیده هرچند در آمار خشونت از نوع لت کوب کاهش فراوانی به وجود آمده است. این در حالی است که از ۶۴۰ قضیه خشونت، به ۱۴۷ قضیه در ادارۀ دادستانی هرات رسیدگی شده است. به گفته مسئولان در ادارۀ دادستانی هرات، قضایای که از سوی این اداره به آن رسیدگی شده، ممانعت از حق کار، ازدواج‌های اجباری و قضایای لت و کوب، است.
از دیگر سو میزان خشونت‌ها علیه زنان در ولایت فراه در سال روان طبق آمار کاهش نداشته است، طوری که تابه‌حال ۱۸۳ خشونت مختلف در اداره زنان به ثبت رسیده است و این احتمال هم وجود دارد که در مناطقی از فراه به علت‌های مختلف خشونت علیه زنان به ثبت نرسیده باشد. درحالی‌که در کل سال گذشته ۱۸۷ مورد خشونت علیه زنان در ادارۀ امور زنان ولایت فراه به ثبت رسیده است.
بر اساس گزارش گروه مستقل حقوق بشر افغانستان در سال ۹۶ در مورد خشونت علیه زنان تعداد ۴۳۴۰ مورد خشونت در یک سال ثبت‌شده است که این میزان بر ۲۲۸۶ نفر اعمال‌شده است. این میزان در سال ۹۵ برابر با ۲۰۴۶ مورد بوده است که نشان می‌دهد خشونت در سال ۹۶ افزایش‌یافتهاست. البته این افزایش می‌تواند به دلیل آگاهی بیشتر زنان در مورد خشونت و افزایش گزارش دهی هم باشد.
از مجموع آمار خشونت ثبت‌شده در سال ۹۶، 32.7 درصد (1420 مورد) آنخشونت فیزیکی بوده درحالی‌که این آمار در سال ۹۵ برابر با ۷۶۲ مورد بوده است. خشونت کلامی- روانی در سال ۹۶، ۱۳۱۷ مورد (۳۰.۳ درصد) بوده، درحالی‌که میزان در سال ۹۵ برابر با ۸۸۲ مورد بوده است. در سال ۹۶ خشونت اقتصادی برابر با ۷۴۹ مورد (۱۷.۳ درصد) بوده که این میزان در سال ۹۵ کمتر و به میزان ۵۴۳ مورد بوده است. از دیگر انواع خشونت می‌توانبه خشونت جنسی اشاره کرد. این خشونت در سال ۹۶ برابر با 228 مورد (۵.۳ درصد) بوده که این میزان در سال ۹۵، 131 مورد بوده است.
همچنین در سال ۹۶ خشونت‌های عرفی ثبت‌شده در افغانستان 626 مورد (۱۴.۴ درصد) بوده که در سال ۹۵ نیز میزان کمتری گزارش‌شده است. این میزان در سال ۹۵ برابر با ۲۴۸ مورد بوده است.
خشونت فیزیکی
از مجموع آمار ثبت‌شده خشونت فیزیکی (1420 مورد) علیه زنان در سال ۹۶، 1213 مورد (۲۷.۹ درصد) آن شامل ضرب و شتم بوده است. همچنین در حدود ۲۴ مورد آتش زدن، 40 مورد قتل زنان، 85 مورد مجروحیت،۵ مورد قطع اعضای بدن و ۳۰ مورد کار اجباری گزارش‌شده است.
این میزان که در سال ۹۵، ۷۶۲ مورد بوده شامل این موارد است: ۶۳۳ مورد ضرب و شتم، ۲۵ مورد مجروح کردن (با سلاح سرد، سلاح گرم و قطع عضو)،۵ مورد سوزاندن، ۵ مورد آتش زدن، 9 مورد قتل و ۲۴ مورد کار اجباری بوده است.
قتل زنان
در گزارش گروه حقوق بشر افغانستان در سال ۹۵ و ۹۶ قتل زنان به‌طورمجزا گزارش‌شده است. در سال 95 حدود ۱۶۰ مورد قضیه قتل زنان را مستند کرده‌اند که ۱۱۳ مورد آن را قتل ناموسی تشکیل می‌دهد که بیشترین آن‌ها در منطقه شمال، جنوب و غرب افغانستان اتفاق افتاده است. در سال ۹۶ در حدود ۲۷۷ مورد قضیه قتل زنان را کمیسیون به‌صورت جداگانه مستند کرده است که از این میان تنها در ۴۰ مورد آن شاکی خصوصی وجود داشته و در بانک اطلاعات کمیسیون ثبت‌شده است. این آمار در مقایسه با سال قبل ۸% در صد رشد داشته است و از ۲۷۷ قتل ۱۳۶ مورد آن ناموسی بوده که 142 نفر آن‌ها فراری‌اند.
خشونت جنسی
خشونت جنسی یکی از جدی‌ترین مشکلات زنان در سطح افغانستان است. باوجودآنکه آمارهای موجود از خشونت جنسی بسیار نگران‌کننده است و هرازگاهی مواردی ازاین‌گونه قضایا در رسانه‌ها نیز منتشر می‌شود، ولی این آمارها رقم واقعی این معضل را نشان نمی‌دهد، زیرا مسائل جنسی در بستر سنت‌های جامعه افغان، تابوست و پرداختن به آن‌ها کراهت آور قلمداد می‌شود.
با همه محدودیت‌ها طی سال 96، ۲۳۸ مورد خشونت جنسی در بانک اطلاعات کمیسیون ثبت‌شده است که ۴۰ مورد آن تجاوز،۴۱ مورد آزار و اذیت جنسی، ۶ مورد اجبار به تماشای فیلم‌های پورنو، ۲۷ مورد اجبار همسر به نزدیکی جنسی،۳۴ مورد اجبار به فحشا، 26 مورد اجبار به لواط، 35 مورد ارتباط شوهر با دیگران، ۴ مورد بارداری اجباری و ۹ مورد سقط‌جنین بوده است. همچنین در بخش سایر خشونت‌های این گزارش ۱۰ مورد خریدوفروشزنان به بهانه ازدواج ذکرشده است.
در سال 1395 به تعداد،۱۳۵ مورد خشونت جنسی علیه زنان در دفاترکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به ثبت رسیده است. خشونت جنسی به شیوه‌های مختلف همچون تجاوز جنسی، روابط نامعمول جنسی، توهین و تحقیر و بی‌حرمتی جنسی و روسپیگری اجباری، سقط‌جنین اجباری و غیره اطلاق می‌شود. تجاوز جنسی از موارد نگران‌کننده خشونت جنسی در افغانستان است. اگر مقاربت جنسی اجباری و اجبار به عمل لواط را نیز جز موارد تجاوز جنسی به شمار آوریم، از میان مجموع موارد خشونت جنسی در سال 95، 22 مورد تجاوز جنسی ثبت‌شده است. علاوه بر تجاوز جنسی، ۲۲ مورد ارتباط نامشروع شوهر با دیگران، ۳۴ مورد آزار و اذیت جنسی، ۱۰ مورد اجبار به فحشا و روسپیگری، ۶ مورد اجبار به تماشای تصاویر و فیلم‌های مستهجن، ۳ مورد سقط‌جنین اجباری و ۲ مورد بارداری اجباری و ۴ مورد خریدوفروش زنان به‌عنوان ازدواج جز موارد خشونت جنسی در آمارهای این سال درج‌شده است.
خشونت کلامی – روانی
در سال ۹۶، در حدود ۱۳۱۷ مورد خشونت‌های کلامی – روانی در بانک اطلاعات کمیسیون درج‌شده است که در حدود ۱۲۷ مورد تهمت زدن، ۹۸ مورد انزوای اجباری، ۹۹ مورد تهدید به طلاق و اخراج از منزل، 233 مورد تهدید به قتل، ۶ مورد تهدید به خاطر سوء شکل(زشتی ظاهر)، 25 مورد توهین به خاطر فرزند نداشتن، ۵ مورد توهین به خاطر نداشتن فرزند پسر، ۷۱۴ مورد دشنام، تحقیر گزارش‌شده است. 14 مورد نفی قرابت(قطع همبستری مرد با زنش) نیز این موارد است.
همچنین در سال ۹۵ این آمار به این شرح بوده است: 504 مورد آن استهزا و تمسخر و فحش و دشنام به زنان بوده است. حدود ۳۶ مورد دیگر نیز نسبت دادن اتهام یا تهمت زدن به شخصیت و رفتار زنان بوده است. در ۳۰ مورد تهدید به قتل زنان صورت گرفته و حدود ۱۱۴ مورد نیز تهدید به طلاق و گرفتن طفل، تهدید به اخراج از منزل و تهدید به ازدواج مجدد بوده است. همچنین ۱۰ مورد توهین به خاطر نداشتن فرزند یا فرزند پسر بوده و ۷۴ مورد انزوای اجباری بوده است.
خشونت اقتصادی
خشونت اقتصادی نوع دیگری از خشونت علیه زنان است. این خشونت هم به گونه‌های متفاوت اتفاق می‌افتد. در سال ۱۳۹۶ از ۷۴۹ مورد خشونت اقتصادی حدود 576 مورد عدم تأمین نفقه، ۲۰ مورد ممانعت از حق کار، ۵۳ مورد منع تصرف در ارث، ۵۵ مورد منع تصرف در اموال شخصی،۲۶ مورد نپرداختن مهریه، گزارش‌شده است. آمار خشونت اقتصادی در سال ۹۵،۵۴۳ مورد در دفاتر گروه حقوق بشر ثبت‌شده است. از این مقدار 406 مورد آن محرومیت زنان از دریافت نفقه است. ۴۷ مورد منع تصرف در اموال شخصی، ۴۴ مورد عدم دسترسی به ارث، ۳۳ مورد نپرداختن مهریه، ۴۴ مورد منع تصرف در ارث و ۱۱ مورد ممانعت از حق کار گزارش‌شده است.
خشونت اجتماعی
گزارش سال ۹۶ گروه حقوق بشر افغانستان خشونت اجتماعی دسته‌بندینشده است و تنها در بخش سایر خشونت‌ها ذکرشده که در گزارش حاضر این تفکیک صورت گرفته است. بر اساس گزارش اصلی خشونت اجتماعی شامل 79 مورد ممانعت از انتخاب همسر،۱۰۰ مورد نامزدی اجباری، 88 مورد ممانعت از دیدوبازدید نزدیکان،۴۵ مورد ممانعت از تحصیل، ۳۷ مورد منع دسترسی به خدمات پزشکی،۱۵ مورد ممانعت از فعالیت‌های مدنی و سیاسی بوده است. در سال ۹۵ نیز ۲۶ مورد ممانعت از دیدوبازدید نزدیکان،۱۴ مورد محدودیت دسترسی به خدمات پزشکی گزارش‌شده است.
خشونت عرفی
در مورد خشونت عرفی ۴۶ مورد چندهمسری شوهر و ۷ مورد بد دادن در سال ۹۶ ثبت‌شده است. در سال ۹۵ این خشونت شامل 61 مورد نامزدی اجباری،۴۰ مورد شکایت از چندهمسری بوده است.
سایر خشونت‌ها
در انتهای گزارش گروه حقوق بشر افغانستان در سال ۹۶ به سایر خشونت‌های خانگی بدون دسته‌بندی خاص به ۷۴۹ مورداشاره شده است که در اینجا به خشونت کلامی- روانی، اجتماعی و عرفی تقسیم‌بندی شد، همچنین ۱۷۴ مورد بدون اسم بردن ذکرشده است. از موارد دیگر ۶ مورد اجبار به استفاده از مواد مخدر و ۷ مورد قاچاق مواد مخدر ذکرشده است که می‌تواند در دسته جسمی هم قرار گیرد. همچنین در سال ۹۵ این دسته‌بندیشامل 243 مورد بوده است که از این میزان برخی در قالب خشونت‌های عرفی و اجتماعی قرار گرفت و باقی در همین‌جا ذکر می‌شود.
پیامدهای خشونت علیه زنان
بر اساس گزارش گروه حقوق بشر افغانستان اعمال خشونت برزنان سبب مشکلات روانی و جسمی، احساس ناامنی، اقدام به خودکشی و خودسوزی، ترک منزل، ترک تحصیل، رو آوردن به فحشا و بیماری‌های مقاربتی در زنان شده است.
همچنین بر اساس کمیسیون مستقل حقوق بشر بیشترین خشونت توسط همسر بر زن (۶۱ درصد) اعمال‌شده و محیط خانه ناامن‌ترین مکان برای زنان افغانستان است. در 153 مورد قربانی خشونت به خانه امن ارجاع داده‌شدهاست.۳۶۱ مورد با میانجیگری حل‌شده است، ۹۳ مورد از پیگیری شکایت انصراف داده‌اند، ۱۹۴ مورد به پلیس مراجعه شده است که ۱۳۶ مورد توسط پلیس پیگیری شده است. ۵۴ مورد به مراکز پزشکی ارجاع داده‌شده‌اند.
جنسیت عامل خشونت
بررسی‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که بیشترین موارد خشونت علیه زنان توسط مردان اتفاق می‌افتد؛ اما زنان نیز در موارد زیادی بر هم‌جنسان خود خشونت اعمال می‌نماید. خشونت زن علیه زن نیز ریشه در فرهنگ و سنت‌های جامعه دارد. بانک اطلاعات گروه نشان می‌دهد که در سال 96 حدود ۹۰.۳ درصد عامل خشونت مردان بوده‌اند که ۶۱درصد به همسران اختصاص دارد